Als dappere pedagoog zal je best wel eens te maken hebben met cliënten en psychische problematiek. Je kunt een psychisch stoornis zien als een blindedarm ontsteking: er is iets mis en dat moet beter worden. Depressie wordt veroorzaakt door een tekort aan bepaalde neurotransmitters, en schizofrenie heeft een genetisch oorzaak. Psychische aandoeningen worden dan beschouwd als medisch aandoening, maar nieuwe inzichten spreken dat idee tegen. Sterker nog, het idee van de netwerkbenadering wint steeds meer terrein: psychische problemen als emergente eigenschap.
Iemand die werkt met psychopathologie vanuit de netwerkbenadering, beschouwt stoornissen als causale netwerken (complexe systemen dus) van symptomen die elkaar beïnvloeden. De statistische modellen die uit deze benadering voortkomen, worden steeds vaker gebruikt om de structuur van symptoomnetwerken in kaart te brengen. Dit artikel geeft een overzicht van de theoretische achtergrond van de netwerkbenadering, de huidige stand van zaken van het onderzoek naar symptoomnetwerken en de belangrijkste uitdagingen voor de toekomst.
Natuurlijk zijn pedagogische problemen niet hetzelfde als psychische problemen. Pedagogen weten al dat kinderen zich ontwikkelen binnen systemen. Maar dit artikel suggereert echter dat je deze benadering verder kunt door trekken. En daar ben ik het natuurlijk helemaal mee eens. Sterker nog, dat is de hele reden achter het bestaan van Dynamiek in Pedagogiek. Je moet pedagogische problemen, net als psychische problemen, benaderen als symptomen die op elkaar beïnvloeden. Pedagogische problemen als emergente eigenschap van complexe systemen, dus. En kennis over complexiteit en complexe systemen helpt daarbij!
Het artikel is geschreven door Denny Borsboom
Meer lezen?
Depressie is al eens onderzocht met een complexe blik: Depressie als systeemeigenschap. Ook Burn-out kan je zien als complex probleem.
Het feit dat het emergent gedrag van een complex systeem is, heeft ook gevolgen voor de psychotherapie. Lees hier meer over psychotherapie en non-lineairiteit.
Niet alleen psychische problemen kun je zien als een emergente eigenschap. Je kunt ook de ontwikkeling van kinderen kun je zien als een complex proces waarbij ontwikkelingsuitkomsten emergente eigenschappen zijn. Lees hier meer .
Meer luisteren?
Rhino heeft een podcast serie waar dit onderwerp aan de orde komt.
