Het allermooiste complexe systeem? De mens! Een mens is ook een complex systeem. We zijn niet meer dan een verzameling organen, aan elkaar geknoopt door zenuwen en bloedbanen. Eigenlijk zijn we een systeem van systemen. Want een hart, een nier, en ook de hersenen zijn ook niet meer dan een verzameling cellen die samen een functie uitoefenen.
Alle onderdelen van een mens zijn aanwezig bij onze geboorte. Toch veranderen we in de loop van de tijd. We groeien fysiek en mentaal. We ontwikkelen ons. Zo kunnen veranderingen in ons lichaam de aanleiding voor een nieuwe stap in ontwikkeling. Zo kan een kind wordt pas zindelijk als alle zenuwbanen naar de blaas zijn aangelegd. En als je dan gaat trainen met potjes, gaan hersenen leren het signaal te herkennen en door beloning gaan kinderen leren dat luisteren naar dat signaal goed is. En als alles samen komt, volia! Een zindelijk kind.
Ook door verandering van omgeving kan de ontwikkeling een nieuw stap maken. Zo wordt de wereld van een kind veel groter als het gaat kruipen, bijvoorbeeld. Dit geeft dan nieuwe indrukken en mogelijkheden die op hun beurt weer de stap zijn voor verdere ontwikkeling. Je zou dus kunnen zeggen: ontwikkeling is emergent.
Het zal je dan waarschijnlijk niet verbazen dat ook ontwikkeling onderzocht wordt als complex proces. Onderstaand wetenschappelijk artikel is al best oud (het is uit 2000), maar probeert verschillende theorie op het gebied van ontwikkeling samen te voegen onder de paraplu van complexiteit. Een andere manier van kijken dus.
The promise of Dynamic System Approaches for an Integrated Account of Human Devolpment
Meer lezen?
Niet alleen normale ontwikkeling is emergent. Je kunt ook psychopathologie zien als emergent kenmerk.
Ontwikkeling gaat niet geleidelijk, maar met horte en stoten. Leer hier meer over non-lineairiteit in ontwikkeling.
Geen idee waarom dit belangrijk is? Lees hier artikel over het belang van complexiteit in de pedagogiek.
