Omgaan met complexiteit valt of staat met het zien van systemen. Echt zien! Dat betekent dat we een systeem (soms is dat een probleem) moeten zien in zijn geheel én in zijn delen. Maar we moeten vooral de onderlinge verbanden en beïnvloeding tussen de delen zien. Alleen dan hebben een kans om het systeem, en dan vooral het emergent gedrag van dat systeem, te sturen in een richting die we willen. Een duidelijk systeemdiagram is daarbij ons beste hulpmiddel. Goede systeemdiagrammen maken is niet makkelijk. Gelukkig zijn er verschillende tekentools om daarmee te helpen. Deze blog gaat over de tool Insightmaker.
Wat is Insightmaker®?
De website zegt dat Insightmaker ‘een krachtige simulatietool’ is. Het is webbased, dus werkt gewoon in je browser. De tool is dus oorspronkelijk ontworpen voor het maken van simulaties (via stock-and-flow-diagrams) maar is ook geschikt voor het maken van systeemdiagrammen, of specifieker, causal loop diagrams.
Online
De tool is online. Dit betekent dat je niets hoeft te downloaden. Je maakt een gratis account aan, en je kan aan de slag. Let wel op! Elke ‘Insight’ die je maakt is publiek: iedereen kan het vinden en iedereen kan het zien. Als je dat niet wilt, moet je dat specifiek aangeven.
Een diagram delen gaat simpel. Je hoeft alleen de link te delen. Als je wilt dat iemand ook schrijfrechten heeft, dan moet je specifieke email-adressen geven.
Het mooie is dat je de diagrammen ook in een website o.i.d. kan plaatsen, zoals ik bijvoorbeeld gedaan heb in deze blog over de rol van toeval. Daarover later meer.
Causale Loop Diagrammen tekenen.
Het tekenen van een diagram is in principe simpel. Je kiest variabelen en je trekt er lijntjes tussen. Het probleem, als je het een probleem wilt noemen, is dat het er dan niet uitziet als een CLD. Daarvoor moet je iets aan de opmaak veranderen. Dat is relatief simpel met de ‘Style’ knop boven in. In dit filmpje over het tekenen van causal loop diagrams in Insightmaker kun je zien hoe dat moet. Er is jammergenoeg geen mogelijkheid om visueel in het diagram aan te geven dat er een vertraging inzit (Delay).
Wat het wel heeft, is een manier om de layout van het model aan te passen. Insightmaker herorganiseert op jouw verzoek zelf de elementen. Persoonlijk vind ik dat het daar niet beter van wordt.
Voor alleen het tekenen van CLD zou Insightmaker niet mijn eerste keus zijn. Er zijn een paar mogelijkheden die Insightmaker biedt die het toch wel de moeite waard maken:
- Feedbackloop herkenning
Net als in Cauzality kan Insightmaker op basis van je tekening zien welke feedbackloops er zijn. Je kunt in een apart scherm zien welke loops er zijn en welke variabelen erin zitten. Je kunt de loops jammer genoeg niet uitlichten in het diagram. Zeker voor grote diagrammen is dat wel een minpuntje. Maar het herkennen van feedbackloops is wel de basis voor het analyseren van systemen, dus beter dan niks.
- Simulaties maken
Insightmaker is oorspronkelijk gemaakt als tool voor het runnen van simulaties. Dat is dan ook het grote pluspunt van deze tool. Door het aangeven van allerlei rekenregels kun je aangeven ‘hoe’ de relaties elkaar beïnvloeden. Alhoewel dit een hele krachtige manier is om modellen te testen aan de werkelijkheid, is het ook ingewikkeld. De gemiddelde pedagoog zal er niet heel veel aan hebben.
Storytelling
Een van de krachtige punten van Insightmaker, is de manier waarop je je verhaal kan vertellen. Je kunt je diagram laten ‘ontvouwen’ voorzien van allerlei teksten. De mogelijkheden zijn heel groot. Veel te groot om hier uit te leggen. Maar in deze video kun je een aantal dingen zien. Wat ik een hele leuke mogelijkheid vindt is om je verhaal te publiceren als webpagina. Je lezers hoeven dan niet het technische gedeelte van je diagram te zien.
Het mooie is dat je insightmaker via een “embeded code” ergens op je eigen website kan plakken, net zoals je dat met youtube filmpjes kan. Zo kan een verhaal dus in je eigen pagina gedeeld worden.
Eindoordeel Insightmaker
Niet de eerste tool die ik zou pakken voor het maken van CLD’s. Maar, als je een krachtige verhaal wil vertellen of als je een simulatie wilt maken, dan is Insightmaker een goede keus.
Voordelen
- Gratis
- Webbased, dus niets downloaden en overal te gebruiken
- Eenvoudige interface, gelijk starten
- Veel mogelijkheden tot het opmaken van diagram (plaatjes, kleuren, vormen, enz)
- Resultaten zijn makkelijk te delen
- Systemdiagrammen kunnen gedownload worden als SVG.
- Sterke storytelling mogelijkheden.
- Exporteren van je verhaal als webpagina.
- Je kunt diagrammen op je eigen website plaatsen.
- Mogelijkheden tot simulatie.
- Importeren van XMILE bestanden
Nadelen
- Opmaak nodig voor de ‘echte’ causale-loop-look.
- Registratie verplicht
- Geen import mogelijkheid (van b.v excel files)
- Plaatjes alleen te exporteren via svg. Voor andere formaten kun je een screenshot maken.
- Storytelling is erg lineair, in tegenstelling tot b.v. Kumu die ook meer exploratief kan zijn.
Proberen
Ga naar website van Insightmaker en maak daar een gratis account aan. Dan kun je aan de slag.
Meer informatie over Insightmaker
Bekijk de gebruiksaanwijzing van Insightmaker
Kort overzicht van de mogelijkheden hierin wordt ook iets getoond van de simulatiemogelijkheden
Wil je weten wat systeemdiagrammen zijn en waar ze je kunnen helpen? Lees dan deze blog over Systeemdiagrammen in het algemeen . Daar vind je ook verwijzingen naar andere tools.
Systeemdiagrammen maken complexiteit inzichtelijk. Weten waarom complexiteit belangrijk is voor de pedagogiek? Lees dan deze blog.
