Jeugdzorg is al jaren een zorgenkindje. Ook de nieuwe jeugdwet uit 2015 heeft niet gebracht wat we gehoopt hadden. Onlangs (16 maart 2022) werd er nog geprotesteerd op het Malieveld tegen bezuinigingen. Iedereen doet zijn best, maar het lijkt ons als maatschappij maar niet te lukken om de jeugdzorg goed te regelen. Ook allerlei politici houden zich daarmee bezig. Zo heeft de CDA’er René Peters een podcast “Jeugdzorg, hoe nu verder?” waarin hij in gesprek gaat met verschillende mensen.
Het is op zich niet gek dat het zo moeilijk is om de zorg voor de jeugd te veranderen. De jeugdhulp is een complex systeem met duizenden elementen en een veelvoud van relaties. Hoe dat systeem functioneert, is emergent gedrag van dat systeem. En we weten, hoe complexer het systeem, hoe moeilijker het is om te veranderen.
Een van de factoren die van belang is, is het succes van het systeem, hoe goed het werkt. Als het goed werkt ontstaan er allerlei versterkende feedbackloops die het systeem de goede kant op sturen. Maar ja, jeugdzorg heeft vooral te maken met complexe problemen. De eenvoudige problemen (de puzzels) worden immers door de eerste en tweedelijnszorg opgevangen. En complexe problemen zijn moeilijker op te lossen, waardoor ook die versterkende loops niet ontstaan. Alles blijft in beweging (chaotisch) op zoek naar een evenwicht dat werkt. Complexe systemen in complexe systemen, dus.
René Peters interviewt verschillende professionals uit verschillende gebieden. Uiteraard komt zijn politieke achtergrond naar voren, en ik ben het ook niet altijd met hem eens. Maar het geeft in ieder geval stof tot nadenken.
Aflevering #36 bijvoorbeeld gaat over systemen, en wat ze doen. Ze behandelen bijvoorbeeld het belangrijke onderscheid tussen doel en opgave.
Je kunt de podcasts hier vinden:
Nog meer podcasts luisteren? Luister dan eens naar deze over professioneel opvoeden. Of klik hier voor een overzicht.
Wil je weten waarom kennis over systemen en complexiteit een onderwerp zou moeten zijn voor elke pedagoog en jeugdzorgprofessional? Lees dan deze blog.