Er is in de 20e eeuw veel onderzoek naar groepen gedaan door onder ander psychologen en sociologen. Hierbij zijn veel eigenschappen en processen van groepen gevonden. Bij eigenschappen kun je denken aan dingen als ‘Taakgerichtheid’, en ‘Cohesie’. Denk bij processen aan onderwerpen als hoe groepen gevormd worden, hoe groepen hun leden beïnvloeden, en welke rol identiteit speelt in groepen. De resultaten zijn onder andere gebruikt voor het verbeteren van groepsprestaties in organisaties, voor het begeleiden van groepsprocessen in de hulpverlening en voor het sturen van klassen het onderwijs. In de pedagogische praktijk zie je bijvoorbeeld de theorie van groepsvorming van Tuckman veel.
Groepen als complex systeem
De meeste onderzoeken uit die tijd behandelen groepen alsof het simpele, geïsoleerde en statische dingen zijn. Tegenwoordig bekijkt men groepen steeds vaker als complexe dynamische systemen. Ze bestaan in context en worden gevormd door verschillende, tweezijdige en niet-lineaire causale relaties van de elementen.
Elke groep heeft twee generieke doelen: (a) de groepsdoelen te behalen en (b) de behoefte van de groepsleden te vervullen. Het succes van de groep in het uitvoeren van deze doelen bepaalt de levensvatbaarheid en de integriteit van het systeem. Je kunt die dus zien als een emergente eigenschappen van het systeem.
Groepen bestaan uit drie soorten elementen: de mensen die deelnemen aan de groep, de doelen die vervlochten zijn met de groepsopdrachten en de middelen die ter beschikking staan aan de groep. Zo zal een multidisciplinair team in de jeugdzorg bestaan uit leden van verschillende disciplines (deelnemers) die samen een plan moeten bedenken (doel) voor een specifieke casus en daarvoor de interventies (middelen) moeten gebruiken die zij tot hun beschikking hebben.
Groepen proberen hun doelen te bereiken door leden, taken en middelen te combineren. Dat zijn dus de relaties binnen het systeem. Zo werken in het multidisciplinaire team de pedagoog en de maatschappelijk werker (leden) samen aan het verbeteren van de opvoedvaardigheden van de ouders (doel) door middel van een opvoedcursus en persoonlijke coaching (middelen).
Veranderend onderzoek
Als je kijkt naar groepen als complex systeem, worden er ook andere vormen van onderzoek mogelijk en nodig. Zo zal laboratoriumonderzoek er anders uit moeten komen te zien. Ook kunnen computermodellen om bepaalde aspecten van de theorie te simuleren die in de praktijk moeilijk te onderzoek zijn.
Lees het hele artikel:
