COPE – Creating opportunities pending emergence
(creëer mogelijkheden in afwachting van emergentie)
Citaat van Kamil Ali, Profound Vers-A-Tales
Als je met een complex-dynamische bril naar pedagogische problemen kijkt, dan zijn problemen emergent gedrag van een systeem. Afhankelijk van de situatie kan dat systeem een kind, ouder, gezin of school zijn (of wijk, stad, land enz.). Dat betekent dat als het probleem opgelost moet worden, het systeem ander emergent gedrag moet gaan vertonen. Soms is dat simpel, maar hoe complexer het probleem, hoe stabieler het emergente gedrag (zie ook deze blog over puzzels, problemen en zooitjes) en hoe lastiger het dus is om het probleem op te lossen. Dat emergente gedrag van een systeem kan jij als pedagoog niet bepalen, dat moet het systeem zelf doen. Dat is immers wat ‘emergent’ betekent: ‘spontaan ontstaan’.
Wat als emergent gedrag niet komt?
Dat betekent niet dat je niets kan doen. Je moet het systeem de kans geven om nieuw gedrag te gaan vertonen, de voorwaarden creëren. Daarvoor moeten er dingen veranderen want als het systeem niet verandert, dan verandert ook het emergente gedrag niet. Het is jouw taak om mogelijkheden tot verandering te creëren. Kinderen gaan niet meer buitenspelen als je ze geen veilige speelplekken geeft. Ouders zullen op dezelfde manier blijven opvoeden, tenzij je ze andere handelingsmogelijkheden geeft. Kinderen kunnen hun frustraties pas op een betere manier gaan afreageren als je ze daarvoor de tools geeft.
COPE -Niets doen werkt zeker niet
Niet dat alle mogelijkheden die je hebt gecreëerd zullen gelijk tot het gewenste emergente gedrag leiden. Het betekent zelfs niet dat het ooit tot nieuw emergent gedrag zal leiden. Maar niks doen werkt zeker niet. Bovendien geldt: hoe meer mogelijkheden je creëert, hoe groter de kans dat het systeem zichzelf aanpast aan (een van) die mogelijkheden.
Dat is waar COPE voor staat: creëer mogelijkheden in afwachting van emergentie. Dus zolang het gewenste emergente gedrag niet ontstaat, blijf dan mogelijkheden creëren. Dan zul je zien, op een gegeven moment, verandert het systeem zichzelf.
Dan nog geven sommige mogelijkheden een grotere kans op succes dan andere, maar dat is een veel ingewikkelder verhaal.
Meer tips? Kijk hier voor alle tips.
Meer weten? Kijk waarom kennis over complexiteit belangrijk is voor pedagogen.
Niet alle problemen zijn hetzelfde. Lees hier welke problemen je anders (complex) moet aanpakken.
