Niemand begint zomaar een eigen bedrijf. Sommige mensen willen flexibeler zijn, sommige mensen hopen meer geld te verdienen, en sommige mensen, zoals ik, willen iets veranderen. Dit is mijn verhaal.
Aan het begin van mijn werkzame leven was ik succesvol in de ICT. Met veel plezier, want als beta vind ik het fijn dat er een goed en fout is, je programma werkt of het werkt niet.
Toen mijn dochters klein waren, ontstond mijn interesse in de pedagogiek. Ik wilde weten wat een goede opvoeding was. Wat werkte en wat niet. Dit resulteerde in een studie pedagogiek. Jammer genoeg bleek dat opvoeden niet zo makkelijk was. Er was geen goed en fout. En wat voor de ene werkt, werkt voor de andere niet. Maar mijn fascinatie groeide. Waarom werkt het soms wel en soms niet? Ik besloot daarom door te studeren en ging een master doen aan de Universiteit van Amsterdam. Daarvoor moest ik veel onderzoeken lezen en leerde ik veel over onderzoek doen. En hoe meer ik leerde, hoe complexer het allemaal werd. Het simpele, als je dit doet dan gebeurt er dat, wat zo lekker duidelijk is in de ICT, bleek steeds minder op te gaan.
Ondertussen was ik gevraagd om les te geven op de Hogeschool van Amsterdam en probeerde ik mijn kennis over te brengen op een nieuwe generatie pedagogen. Zij worstelden vaak met dezelfde vragen: wat werkt en wat niet? Wat moet ik tegen ouders zeggen? Die antwoorden kon ik ze niet geven. Ik vertelde over effectieve interventies, waarvan ik ondertussen wist dat het die zeker altijd even effectief waren. Zij moesten leren over algemeen werkzame factoren die zo algemeen zijn dat je er in de praktijk niks mee kan. Ik kwam met welgemeende dooddoeners als: luister naar je cliënt en sluit daar op aan. Maar dat gaf allemaal geen inzicht en al helemaal geen handelingsmogelijkheden.
Ik wist gewoon te weinig, en alles wat ik las, gaf geen antwoord op de vragen die ik had. Waarom weten we niet wat werkt? Waarom komt er uit al dat onderzoek geen eenduidig antwoord?
Zo veranderde mijn verhaal
Totdat er in 2010 een reeks lezingen op de UvA was over opvoeden. Die avond sprak Paul van Geert. Hij was ontwikkelingspsycholoog op de Rijksuniversiteit Groningen en vertelde over de ontwikkeling van kinderen als Complex Dynamisch Systeem. Hij had het over interactie, en wederzijdse beïnvloeding, maar vooral over evenwichten, bandbreedtes en emergentie. Het voelde als een openbaring. Er werd mij ineens zoveel duidelijk. Waarom sommige dingen zo moeilijk te veranderen zijn, waarom nieuw beleid vaak niet het gewenste effect heeft, ik zag het. Dáárom zijn veranderingen in gezinnen soms zo moeilijk! Het succes van ‘Eigen Kracht’, ik snapte het. De rest van de avond heb ik in opperste verwondering doorgebracht. Er was zoveel om over na te denken, zoveel dingen die opnieuw bekeken moesten worden.
Ik ging me verdiepen in complexiteitstheorie, lezen en nog meer lezen en wat bleek: in zoveel takken van de wetenschap was de complexiteitstheorie al jaren onderwerp van gesprek. Waarom loopt de pedagogiek hierin achter?
Ik vond het belangrijk dat onze masterstudenten kennis maakten met complexiteit. We gingen verschillende lessen aanpassen die allemaal een element van complexiteit bleken te hebben. En als basis daarvoor kwam er een nieuwe les over complex dynamische systemen.
Die les was lastig. Het heeft een paar jaar geduurd voordat ik het verhaal zo kon uitleggen dat iedereen het niet alleen snapte, maar ook de gevolgen daarvan inzag. Een van de studentes zei het heel cruyfiaans: “Als je het eenmaal ziet, kan je het niet meer niet zien. Ze zijn overal.“
Studenten waren wild enthousiast. Ook zij gingen met een nieuwe blik naar de wereld kijken. Een blik waar oorzaak en gevolg een beperkte rol spelen, maar systemen en netwerken des te meer. Maar op deze manier bereikte ik maximaal 50 studenten per jaar. Dat ging hem niet worden. Ik wilde artikelen schrijven, lezingen geven en het van de daken schreeuwen. Een baan in het onderwijs geeft jammer genoeg niet veel ruimte om dit soort dingen te doen.
En dus…
Uiteindelijk besloot ik in februari 2020 te stoppen met werken in het onderwijs. Ik zou er mijn levenswerk van maken om de theorie van complexe systemen de pedagogiek in te krijgen. Dat is dus mijn missie met Dynamiek in Pedagogiek: pedagogen laten zien hoe de wereld echt in elkaar zit. Pedagogen leren gefundeerd out of the box denken; pedagogen die niet gefrustreerd raken als iets niet lukt, maar dit zien als belangrijke informatie om iets anders te proberen. Pedagogen die niet bang zijn om iets anders te proberen.
Dit is mijn verhaal, mijn missie. Mijn doel is om jou te laten zien dat complexiteit echt ‘een ding’ is. Niet alles is complex (lees hier meer over het verschil tussen puzzels, problemen en zooitjes), maar als het complex is, moet je daar naar handelen. Weet je niet hoe? Kijk dan hier om ook een dappere pedagoog te worden.
Weten waarom complexiteit zo belangrijk is voor pedagogen en jeugdhulpverleners? Lees dan hier verder.
10 reacties
super interessant!!
Heel leuk om te lezen! Mooie missie!
Mooi geschreven Debby! En je website ziet er goed uit 😉
Erg leuk om te lezen. De website ziet er prachtig uit!
Dit platform heeft ongetwijfeld toekomst.
Wat goed!!. Heel interessant Debby, maar ik weet nog niet of ik je goed begrijp. Uit mijn maatschappelijk werk -studie, ken ik de “systeemtheoretische benadering” (vrij vertaald)- ik weet niet of dat in dezelfde richting gaat. Maar ik moet nog wat rond snuffelen in je nieuwsbrief. Ik stuur je nieuwsbrief in elk geval door naar het support team van de school waar ik werk. En zodra je ook trainingen geeft voor leerkrachten, ben ik erbij.
Heel veel succes!
Ik weet natuurlijk niet wat er precies behandeld is bij maatschappelijk werk. Maar waarschijnlijk heb je daar de basis gehad. De gevolgen van complexiteit van systemen wordt, in Nederland in ieder geval, niet gedoceerd op HBO niveau. Voor een idee, kijk je het beste bij ‘over complexiteit‘ . Dat moet je een aardige indruk geven.
En dank voor het doorsturen!
Zo fijn als iemand woorden weet te geven aan een werkelijkheid die moeilijk te vangen is.
Leuk stuk. Ik denk dat het èn moet worden aangeboden maar om de studente te citeren: je het ook moet willen zien. Ik zie in mijn werk dat dat het moeilijkste is, oog hebben voor maar ook weten wat te te doen wanneer je stuit op complexiteit.
Dat kan ik me voorstellen. Erkennen dat iets complex is betekent erkennen dat het effect van jouw handelen onvoorspelbaar is. Het betekent leven met onzekerheid. Daar zijn wij mensen niet zo goed in. Het vereist moed om risico’s te nemen met mensenlevens, want dat is eigenlijk wat je doet. (Ik voel een blog onderwerp aankomen;-)